De baan op

GOLF.NL's Stef Swagers doet mee aan yips-onderzoek: 'Ik zal het toch niet hebben?'

De bekendste bewegingsstoornis in golf is de yips. Deze abrupte, kortdurende, onwillekeurige beweging kan golfers veel slagen kosten. Neuroloog Erik van Wensen doet onderzoek naar het fenomeen en GOLF.NL-journalist Stef Swagers (handicap 0) doet mee. Beplakt met elektroden gaat hij de uitdaging aan, op zoek naar het antwoord op die ene vraag: "Heb ik de yips?"

Van Wensen doet al jaren onderzoek naar yips onder de naam Dutch Yips Studies. Hij wil de bewegingsstoornis beter, zo niet volledig, begrijpen. Het doel van het onderzoek is achterhalen of yips van nature neurologisch is en dat het gezien kan worden als een Taak-Specifieke Dystonie: een van de bekende neurologische bewegingsstoornissen. Samen met neurowetenschapper Esmee van Leeuwen laat Van Wensen vijftig golfers langskomen in zijn praktijk.

Het onderzoek

Alle deelnemers moeten 240 keer putten; 120 keer met en 120 keer zonder bal. Daarvan zijn steeds 40 putts met twee handen, 40 met rechts en 40 met links.

Ik word direct nieuwsgierig als de mail over het onderzoek bij ons in de redactiemail binnenkomt. Hier moet ik aan meedoen, denk ik. Of toch niet? Ik zal toch geen yips hebben? Minimaal 5 procent van de golfers heeft er last van, dus misschien ik ook wel. Nou ja, we zien wel. Binnen tien minuten bel ik Erik op met de vraag of het mogelijk is dat ik er een artikel over schrijf. “Geen probleem, alleen maar hartstikke leuk. Je verliest alleen wel je anonimiteit”, reageert hij.

Ik zal toch geen yips hebben? Minimaal 5 procent van de golfers heeft er last van

En zo geschiedde, ik doe mee aan het yips-onderzoek. Voordat ik naar het Sport Dystonie Centrum in Apeldoorn rijd, moet ik een vragenlijst invullen. En niet zomaar een vragenlijst. Het zijn er vijf. De vragen gaan over mijn gezondheid, persoonlijkheid, golfervaring en wedstrijdbeleving. Ik denk dat 75 procent niets met golf te maken heeft. ‘Als ik de gelegenheid had, zou ik graag een klassiek concert bijwonen’ en ‘Mensen maken vaak grappende opmerkingen over de puinhoop in mijn kamer of op mijn bureau’ behoren tot de stellingen die ik met (helemaal) eens of oneens beantwoord. Ik ga er kalm en relatief snel doorheen, alles voor het neurologische onderzoek.

Van darteritis tot zwabbervoet

Op 28 maart ga ik naar Gelderland voor het onderzoek. Om 09.50 uur kom ik aan bij de campus waar Erik een ruimte huurt. In de kamer van zo’n 25 m2 wordt meteen duidelijk dat de neuroloog heel veel passie heeft voor zijn werk. Aan de muur hangen onder andere golfclubs, tennisrackets, hockeysticks, honkballen, rugbyballen, schaatsen en een dartbord. Want niet alleen in golf is er sprake van deze abrupte, kortdurende, onwillekeurige beweging. Ook in andere sporten steken ze de kop op. Enkele voorbeelden: darteritis (darten), zwabbervoet (schaatsen), sasseritis of Steve Sax Syndrome (honkbal), keuitis (biljartsport), target panic (boogschieten).

Na een korte uitleg neemt Erik mij mee naar een andere ruimte. Hij doet daar een kort lichamelijk onderzoek om zeker te zijn dat mijn reflexen, motoriek en coördinatie in orde zijn. Ook al zullen veel vrienden en familieleden zeggen dat ik een slechte motoriek heb, en daar ben ik het helemaal mee eens, slaag ik met vlag en wimpel. Binnen vijf minuten is duidelijk dat mijn lichaam (en geest hopelijk ook) klaar is om te beginnen met hetgeen waar ik voor kom: de yipstest!

en accepteer marketing cookies om deze video te kunnen bekijken.

Twintig elektroden

Erik en Esmee plakken mijn onderarmen vol met twintig elektroden, nadat een deel van mijn armharen zijn weggeschoren. Ze maken bij dit onderzoek gebruik van elektromyografie om de onderarmspieren, waar yips bij golfers voornamelijk voorkomt, te kunnen identificeren. Daarnaast worden alle putts (vanaf 3 meter) van meerdere kanten gefilmd. Het doel voor mij: zoveel mogelijk putts holen.

Om even warm te worden maak ik een aantal oefenputts. Erik en Esmee weten direct genoeg: “We zien geen abrupte beweging in je onderarm, je hebt geen yips.” Eigenlijk wist ik het al, want ik had mij ook opgegeven als golfer zonder yips, maar het is toch een opluchting.

Tot mijn eigen verbazing ben ik als rechtshandige golfer duidelijk het meest effectief met alleen links

In het uur daarna is het vooral heel veel putten. Vanwege de geniepige en lastige break in het tapijt heb ik moeite om de bal in de hole te krijgen. Van de veertig putts met mijn normale grip gaan er slechts vier in. Daar had ik veel meer van verwacht als golfer met handicap 0… Na vijf minuten pauze gaat het met alleen mijn rechterhand op de grip iets beter. Misschien ben ik eindelijk gewend aan de lijn. Maar goed, op de golfbaan heb je ook maar één kans. En uiteindelijk is mijn resultaat niet belangrijk. Alles draait om het onderzoek van Dutch Yips Studies. Er gaan vijf putts in.

Heatmap Stef Dutch Yips Studies

Tot mijn eigen verbazing ben ik als rechtshandige golfer duidelijk het meest effectief met alleen links (zie afbeelding hierboven; puttrichting is boven naar beneden). Twaalf van de veertig putts gaan in de hole. En het belangrijkste: ook na 120 putts heb ik geen yips. Dat stelt mij gerust voor de rest van het golfseizoen.

Visualiseren

Het saaiste deel volgt aan het einde van de test. “Je gaat het zo allemaal nog een keer doen, maar dan zonder bal. We willen echter wel dat je probeert te visualiseren dat er een bal ligt en dat je de putt gaat maken”, geeft Erik mee. Ik wist waar ik aan begon, dus daar gaan we weer: veertig putts met mijn normale puttinggrip. Voor mijn gevoel gaat nu elke putt erin. Misschien moet ik toch meer gaan visualiseren als ik op de baan sta.

Na 240 putts is het klaar. Ik heb een klein beetje last van mijn rug, maar de tijd is voorbij gevlogen. Erik en Esmee kunnen weer verder met hun onderzoek. En ik kan nog steeds vol vertrouwen golfen. De yips heeft mij gelukkig (nog) niet bereikt.

Ben of ken jij iemand met yips? Dutch Yips Studies is nog op zoek naar een aantal golfers die er last van hebben. Stuur een mailtje naar contact@dutchyipsstudy.nl om mee te doen.